Universitair onderzoek 2011-2015

De sanering van de Volgermeer die in 2011 is voltooid, is uniek vanwege de keuze voor het aanbrengen van een nat natuurgebied bovenop de stortplaats met rondom een netwerk van peilbuizen. Het gif ligt er gewoon nog. Een belangrijk gegeven is dat gif in de grond zich voor een deel bindt met de gronddeeltjes. Het veengebied rondom de Volgermeer werkt als een beschermende laag. Op de lange termijn (denk aan minimaal 20 jaar) moet bovenop de Volgermeer veen gaan groeien, daar zijn de omstandigheden optimaal voor. Dan komt er ook een beschermende laag bovenop de stortplaats. Op de lange termijn ontstaat dan de ‘Natural Cap’, waarbij de natuur ervoor zorgt dat het gif blijft liggen en geen bedreiging vormt voor de omgeving.

Een innovatieve aanpak die ook vraagt om innovatief onderzoek. De (wetenschappelijke) kennis om op de minerale leeflaag van de Volgermeerpolder veen te ontwikkelen is er nog niet. Daarom is direct na de openstelling een groot onderzoeksproject gestart (STW Peatcap). In de periode 2011-2015 hebben de universiteiten van Nijmegen (RU), Amsterdam (UvA) en Utrecht (UU) onderzoek verricht op de Volgermeerpolder onder de naam ’STW PeatCap1’. Gedurende het onderzoek werd duidelijk welke factoren – op het vlak van waterkwaliteit, biogeochemie, peilbeheer en vegetatie - van invloed zijn op de veenvorming. Ook is gekeken hoe deze in het beheer zo gestuurd kunnen worden dat de gewenste veenlaag binnen het vereiste tijdsbestek zal ontstaan.

Er zijn ook nog onzekerheden. Dit geldt met name voor het toevoegen van nutriënten om plantengroei en veenvorming te stimuleren. Daarom wordt in een pilot op kleinere schaal onderzocht of veengroei gestimuleerd kan worden.

In de toekomst is nog veel meer onderzoek nodig. Gaat de natural cap echt werken? Kunnen we geen manieren bedenken om het gif dat onder de folie ligt aan te pakken en op te ruimen? En hoe gaat het beheer van de Volgermeer op de lange termijn eruit zien? Hoe organiseer je eeuwig durende nazorg en wie blijft dit betalen? Hoe kunnen de direct omwonenden meer betrokken worden bij het beheer van hun Volgermeer? Kan je beheer in de toekomst verduurzamen? Hoe voorkom je dat toekomstige generaties de geschiedenis van de Volgermeer niet vergeten?